Οι τοιχογραφίες της παλαιάς μητροπόλεως Βέροιας (12ος-14ος αι.)

Με την παρούσα μονογραφία έρχεται στο φως το σύνολο των σωζόμενων τοιχογραφιών του ναού της Παλαιάς Μητροπόλεως Βέροιας (τρίκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και νάρθηκα, ένα από τα λαμπρότερα βυζαντινά μνημεία του ελλαδικού χώρου και της βαλκανικής χερσονήσου), που ανέρχονται σε 447 φωτογραφίες και με 24 γραμμικά σχέδια αυτών. Ανήκουν σε 5 περιόδους που εκτείνονται χρονικά από το 1ο μισό του 12ου έως και τη 3η δεκαετία του 14ου αι. Η διακόσμηση του ναού με τοιχογραφίες δεν πραγματοποιήθηκε σε μία χρονική περίοδο, αλλά σε 5, λόγω της ιστορικής πορείας της πόλης, των οικονομικών δυνατοτήτων της τοπικής εκκλησίας και των αρχόντων και στις καταστροφές που κατά καιρούς υπέστη. Έτσι δεν ακολουθούν ενιαίο εικονογραφικό πρόγραμμα, δεν εντάσσονται σε ένα καλλιτεχνικό ρεύμα, ενώ παρουσιάζουν θεματική και τεχνοτροπική ποικιλία. Ειδικότερα οι τοιχογραφίες της τρίτης περιόδου (1222-1229) είναι ένα εντυπωσιακό σε έκταση σύνολο, μοναδικό την περίοδο αυτή, η τέχνη των οποίων παρουσιάζει, παράλληλα με επιβιώσεις τρόπων της υστεροκομνήνειας ζωγραφικής, άνεση, καλλιτεχνική συνάφεια υψηλής ποιότητας, με εκφράσεις του νέου μνημειακού στυλ, που αντιπροσωπεύουν οι τοιχογραφίες των ναών της Αχειροποιήτου Θεσσαλονίκης (1220-1230), του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στην Βέροια (περί το 1230), και κυρίως της Mileseva (1228-1234) της μεσαιωνικής Σερβίας, η ζωγραφική της οποίας εκπροσωπεί το καλλιτεχνικό περιβάλλον της πόλης του Αγίου Δημητρίου…